Overthinking Sendromu, Aşırı Düşünmek

Dilimize İngilizce’den geçen overthinking kavramı “fazla düşünmek” anlamına gelmektedir. Geçmişe dair yaşadıklarınız ya da geleceğe yönelik bir konu hakkında gereğinden fazla ve uzun süre düşünmektir.

Düşünme, sürekli tekrar ettiği için “düşünce gevişi” olarak da tanımlanır. Yaşamınızın belli dönemlerinde fazla düşündüğünüz ve zor kararlar verdiğiniz anlar vardır. Bu dönemlerde daha kaygılı, takıntılı ve düşünceli hissederiz. Aslında bu düşünme süresinin uzadığı zamanlar kişinin psikolojisine zarar vermeye başlar.

İnsanların bir durumu algılama şekli duygularını ve davranışlarını büyük ölçüde etkiler. Nasıl hissettiğinizi belirleyen en önemli nokta olayları yorumlama biçiminizdir. Bu yüzden aşırı düşünmek negatif düşünceleri içerisinde barındırır ve fazla düşünme eylemi çözüm odaklı değildir. Aksine kişiyi psikolojik olarak daha fazla yıpratan ve negatif düşünceleri tetikleyen bir durumdur. Psikolojik problemlerin temelini oluşturur. Böylece sürekli negatif düşünmeye eğilimli olanlar bu düşünme biçimini alışkanlık haline getirir. Fiziksel ve duygusal olarak kişiyi etkilemektedir.Aslında bir tür kaygı bozukluğu olarak da nitelendirilebilir. Çünkü kaygı bozukluklarının en belirgin semptomlarından biri de aşırı düşünmektir. Bir şey hakkında aşırı düşünmek korku, stres ve kaygıya neden olur. Bu da bir şeyi sadece aşırı düşünmek değil, o düşünceyi saplantı haline getirmesi hayatındaki işlevselliğini de yitirmesidir. Kişinin düşünebildiği tek şey endişedir. Her zaman aynı şeyi takıntı haline getirmese bile, bir konu hakkında endişelenecek bir durum yaratır. Sonuç olarak aşırı düşünmek sosyal yaşamınızı, iş yaşamınızı ve kişisel yaşamınızı olumsuz etkiler.

Overthinking (Aşırı düşünme) Belirtileri:

*Sürekli olarak geçmişte yaşanılan pişmanlıkları, olayları düşünmek.

*Geleceğe dair bir konu hakkında her ayrıntısını düşünmek, kurgulamak.

*Çok düşünmekten uykusuz kalmak.

*İştahsızlık.

*Önemli konularda karar verirken zorlanmak.

*Utandığınız anları sürekli olarak düşünmek.

*Sürekli “eğer şöyle olsaydı ya da keşke “ cümleleri kullanmak.

*Çevrenizdeki insanların hoşlanmadığınız davranışlarını zihninizde tekrar tekrar kurgulamak.

*Kaygılandığınız şeylere çözüm üretebilmek yerine nedenleri üzerinde çok düşünmek.

*Mesajlarınızı ve maillerinizi sık sık kontrol etmek.

*Sıklıkla kendi kendinize sesli olarak konuşmak, canlandırma yapmak.

*Müdahaleci ve takıntılı düşünceler.

*Normal bir ortamda etkileşim kurabilmek ve genel konuşmaları sürdürmekte güçlük.

*Beklenmedik bir şekilde panik atak geçirme düşüncesi.

Aşırı düşünme ile başedebilme yolları:

*Üzerinde aşırı düşündüğünüz konuları gözden geçirin. Özellikle yapamadıklarınız ya da sahip olmadıklarınıza odaklanmak yerine doğru yaptığınız şeylere odaklanın. Bardağın boş tarafına değil, dolu tarafını görmeye çalışın. Dikkatinizi olumlu düşüncelere odaklayın. Hatta olumlu düşünmeye başladığınız zaman bunları not edin.

*Düşüncelerinize verdiğiniz tepkileri gözlemleyin. Sizi genellikle nelerin endişelendirdiğini ve aşırı düşünmeye ittiğini anlamaya çalışın. Aşırı düşündüğünüz zamanlarda kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Düşüncelerinizle birlikte ortaya çıkan duygularınıza odaklanın.

*İnsanların aşırı düşünmesinin bir sebebi de karar verme durumudur. Bazen çok basit gibi görünse de bir restauranta ya da kahve içmeye bile gitmeden önce yaşanılan karasızlık aşırı düşünmeye yol açar. Karar vermenin üstesinden gelebilmek için aşırı düşünmeye kaçmadan kendinize bir zaman sınırı koyun. Bu zaman sınırının aceleye getirilecek kadar kısa bir zaman diliminde olmaması gerekir.

*Kusurlarınızı kabul edin. Mükemmel olmak zorunda değilsiniz. Hataları kabul edebilmek yaşamınızda esnek davranabilmek için sizi motive eder.

*Uyuyamadığınız zamanlarda aşırı düşüncelere kapılmadan yataktan çıkın. Çünkü zihniniz kendini huzursuzlukla ilişkilendirir. Korkunuz ve endişeniz size uyuyamayacağınızı söylese bile bu durum geçicidir. Rahatlatıcı bir şeyler yapmayı seçin.

*Kendinizi iyi hissettiğiniz aktivitelere yönelin. Aşırı düşünmeyi engellemenin yollarından biri yaparken keyif aldığınız aktivitelerle ilgilenmektir. Böylece fazla düşünmeyi durdurabilirsiniz.

*Düzenli spor yapın.Hem sağlığınızı hem de ruh halinizi iyileştirmenize yardımcı olacaktır.

*Nefes egzersizleri, meditasyon ve farkındalık uygulamalarını düzenli olarak uygulayın.

*Şükredin. Nelere şükrediyorsunuz bunları listeleyin. Basit ve küçük şeyler bile olsa zihninizi şükretmekle meşgul etmek, zihinsel gücünüzü arttırmanıza yardımcı olacaktır.

Özetle; aşırı düşünmeyle başa çıkmakta zorlandığınız noktada psikolojik destek almak gerekir. Aşırı düşünmenin üstesinden gelebilmek için psikoterapi, ihtiyaç durumunda ilaç desteğiyle birlikte uygulanır.

Psikolog Funda Buharalı.