Ruhsal Esenlik

Psikolojik iyi oluş (well being) kavramı fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan tam bir iyilik hali olarak tanımlanmaktadır. Yapılan araştırmalarda sağlıklı yaşamın önemi, ruhsal esenlikle vurgulanmaktadır.

Ruhsal esenlik sağlanırsa, bireylerin kendi kendine yetebilecekleri, sorunlarıyla baş edebilme yetilerinin yüksek olabileceği ve sağlıklı yaşam tarzını benimseyip sürdürebileceklerinden bahsedilmektedir.

Ayrıca, psikolojik iyi oluş mutluluğun bir çeşidi olarak değerlendirilmektedir. Hayatta herkesin amacı iyi ve mutlu olmaktır. İyi bir yaşam ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkiye bakıldığında, her insanı geçmişten günümüze kadar “Yaşamın amacı nedir?, Yaşamın anlamı nedir ?” gibi sorulara yanıt aramakta ve farklı bakış açısıyla yorumlamaktadır.

Antik Yunan tarihinde, filozoflar mutluluğa dair birçok görüş ortaya sunmuştur. Örneğin; Sokrates, iyi oluşu mutlulukla birlikte değerlendirmektedir ve erdemli olmak, bilgili olmak ile eş değer bir tanımlama yaparken; Aristoteles ise mutluluğu insanın ulaşabileceği iyi oluş halinin üst seviyesi olarak açıklamıştır.

Yakın zamana kadar psikolojide özellikle olumsuz duygular ele alınırken, pozitif psikolojiyle birlikte iyi oluş konusu da önem kazanmaya başlamıştır.

Psikolojik iyi oluş kavramını kapsamlı bir şekilde tanımlayan psikolog Carol Ryff; kişinin geçmiş yaşamını ve kendini pozitif olarak değerlendirmesi (kendini kabul), birey olarak kendini geliştirmesi (bireysel gelişim), yaşam amacının olduğuna inanması (yaşam amacı), diğerleriyle olan iyi ilişkileri (diğerleriyle olumlu ilişkiler), yaşamını ve çevresini yönetmesi (çevresel hakimiyet) ve özgür iradeye sahip olması (özerklik) olarak tanımlamıştır.

Psikolojik İyi Oluş Düzeyi Yüksek Olan Kişilerin Özellikleri:

*Kendisiyle barışıktır.

*İnsan ilişkileri iyidir.

*Özsaygısı yüksektir.

*Gelişime ve öğrenmeye açıktır.

*Stresle baş edebilme becerisi gelişmiştir.

*Amaçları ve hedefleri vardır.

*Toplum yanlısı davranışlar gösterebilirler. (prosocial behavior).

*Zorluklar karşısında işbirliği içinde çözüm üretebilir.

*Sorumluluk sahibidir.

Psikolojik İyi oluşu Artırmaya Yönelik Tavsiyeler:

Yaşamınızda olumlu düşünceyi aktive etmeyi deneyin. Nasıl yaşamak istersiniz? Yaşamınızı kiminle geçirmek istersiniz? Neler sizi mutlu eder? gibi soruların yanıtlarını düşünerek bir liste hazırlayabilirsiniz. Seçtiğiniz olumlu düşünceleri gün içerisinde tekrarlayabilirsiniz.

Nefes egzersiziyle birlikte imajinasyon çalışması yaparak güzel anılarınızı hatırlayabilirsiniz. Bunun yanı sıra olumlama çalışmaları yapabilirsiniz. Mutlu bir yaşam, olumlu duyguları (ilgi,neşe, mutluluk, huzur, şefkat vb.)hissetmektir. Olumlu düşünmek size iyi hissettirecektir.

Çevrenizdeki kişilere iyi davranmak endorfin ve oksitosin gibi iyi hissettiren hormonların salgılanmasına yardımcı olur. İyilik davranışlarında bulunabilmek için kendinize haftalık hedefler oluşturabilirsiniz. Örneğin; eşinize yardımcı olmak, yardıma ihtiyacı olan bir yakınınıza yardım etmek vb. gibi.

Mindfulness (an’a odaklanmak) olarak adlandırılan farkındalık çalışmaları yapabilirsiniz. Bu, zihin ve bedeni bir noktada buluşturabilmektir. Böylece psikolojik iyi oluşu sağlamaya yardımcı olduğu gibi benlik saygısının gelişimini de sağlar.

Şükran günlüğü tutabilirsiniz. Her gün şükran duyduğunuz şeyleri not alabilirsiniz. Olumlu duygularınızın pekişmesine yardımcı olacaktır.

Geçmişte yaşadığınız kırgınlıkları geride bırakarak birini affetmeniz yani anlıyor olmanız, o kişiyi gündeminizden çıkarmanıza ve öfke duygunuzdan kurtulmanıza yardımcı olur.

Bunların yanı sıra sağlıklı ilişkiler kurabilmek ve umudunuzu kaybetmemek de psikolojik iyi oluş halinizi yükseltecek durumlar arasındadır.

Özetle, psikolojik iyi oluşun amacı olumsuz duygularla baş edebilme becerisiyle birlikte hayata olumlu bakabilmek ve yaşamın anlamını, amacını oluşturmayı hedeflemektir. Öğrenilebilir ve değiştirilebilir bir kavramdır. Kişinin kendi çabasıyla ya da psikolojik destekle birlikte psikolojik iyi oluş hali geliştirilebilir.

Psikolog Funda Buharalı.