Duygusal Açlık Bir Yeme Bozukluğu mu

Psikiyatride duygusal yeme sorunlarına sıklıkla rastlanmaktadır. İnsan vücudu bedensel, ruhsal ve fiziksel bir bütünü temsil eder. Beslenme ise, insan yaşamının sağlıklı olabilmesi ve yaşamını devam ettirebilmesi için en temel ihtiyaçtır. Beslenme ihtiyacının karşılanması biyolojik gerekliliğin yanı sıra psikolojik yönden iyi olma hali için de büyük önem taşır.

Yiyecekler beyin kimyasıyla etkileşim halindedir. Stresli, gergin, mutsuz veya üzgün olduğunuz anlarda hangi yiyecekleri tüketme eğiliminde bulunuyorsunuz? Aşırı yağlı ve kalorisi yüksek besinler ya da karbonhidratlı ve şekerli gıdalar tüketme isteğinde bulunuyorsanız fiziksel olarak değil duygusal açlığınızı giderme çabasındasınız demektir.

Duygularımız yiyecek tercihlerimizi bile yönlendirmektedir. Duygusal açlık ve fiziksel açlık benzer kavramlar gibi gözükse de birbirinden ayrıldığı noktaları bilmek açlığınızın nerelerden kaynaklandığını bulmanıza yardımcı olacaktır. Fiziksel açlık kendisini belli eder ve vücudunuzun titreme, çarpıntı, terleme, göz kararması gibi bazı sinyaller vermesini sağlar. Duruma göre yeme davranışınızı erteleyebilir veya alternatif yiyecek türlerini tercih edebilirsiniz. Ancak duygusal açlık aniden meydana gelir ve yeme isteğinde bir ısrarcılık vardır, neden yemek istediğiniz hakkında bir fikriniz yoktur.

Genel olarak duygusal açlık durumunda yukarıda bahsettiğim gibi besin değeri düşük ve kalorili yiyecekler tercih edilmektedir. Fiziksel olarak aç olmadığınız halde, kendinizi bir takım olumsuz duygular içerisinde hissederken, rahatlayabilmek ve iç sıkıntınızla baş edebilmek için çoğunlukla yeme eğilimi gösterirsiniz. Böylece duygusal rahatlamayı yaşayabilmek için yeme davranışına yönelmiş ve kısa süren mutlulukla birlikte rahatlamış hissedebilirsiniz. Bu durumda tam olarak duygusal açlık giderilmediği için yeme isteği halen devam etmektedir.

Bastırılmaya çalışılan duyguları doyurma ihtiyacından dolayı, negatif duyguların tetiklemesiyle ortaya çıkan bu açlığa ise “duygusal açlık “denmektedir. Kendinizi yemek yemeden durduramamak, yediklerinizin farkına varamamak ve kontrol etmekte güçlük yaşamak, iç sıkıntınızı ve stresinizi yeme davranışıyla bastırma yolunu seçmek gibi davranışlar sık duyulan şikayetler arasındadır. Duygusal açlık, yemenin psikolojik boyutu olarak adlandırılır ve içgüdüsel dürtülerin etkisiyle ortaya çıkar. Bir süre sonra bu durum kişiye fiziksel ve psikolojik olarak zarar vermeye başlamaktadır. Geçmişte yaşanılan kötü duygular, ruhsal çalkantılar, bastırılan korkular, sevilmeme, değerli ve yeterli hissedememe, onaylanmama ve üstesinden gelinemeyen durumlardan kaynaklıdır. Birey yaşadığı bu duygusal boşluğu doldurabilmek için yeme davranışını alışkanlık haline getirdiği noktada bu davranışı öğrenmiş olur. Yaşanılan bu duygusal boşluğu, yeme davranışıyla doldurur.

Duygusal açlığın yeme davranışıyla bastırılmaya çalışılmasının ardından, bir de suçluluk ve pişmanlık duyguları kişiye eşlik eder. Kontrol edilemeyen yeme davranışı bir süre sonra aşırı kilo alımlarına yol açar ve günümüzün en büyük sağlık sorunları arasında olan obeziteye dönüşebilir.Fiziksel görünümün yanı sıra psikolojik olarak da olumsuz etkilere sebep olmaktadır. Yeme davranışının etkisiyle devam eden ve önüne geçilemeyen kilo alımıyla birlikte mutsuzluk ve bireyin özgüveninde zedelenmeler meydana gelmektedir. Bu durum sosyal ortamlardan uzaklaşmalara sebep olur ve kişiyi yalnızlığa iter. Kendini toplumdan soyutlayan, yalnızlaşan kişinin yeme isteği daha da artar ve bu kısır döngü bu şekilde ilerlemeye devam eder.

Duygusal açlık bir davranış bozukluğudur, çoğu zaman anksiyete ve depresyon da buna eşlik etmektedir. Özellikle yeme davranışının arttığı duygusal durumları fark etmek, nedenini irdelemek ve açıklığa kavuşturabilmek, problemin çözümü için gereklidir. Farkındalık bu davranıştan kurtulabilmek için çok önemli bir etkendir. Duygusal açlık probleminizi çözümleyemediğiniz noktada mutlaka bir uzmandan psikolojik destek almanız faydalı olacaktır. Duygusal açlık nasıl giderilir, duygusal açlıkla nasıl başa çıkılır, duygusal açlıktan kurtulma nasıl olur sorularına yanıt arıyor ve tüm çabanıza karşın yeme krizlerinizi önleyemiyorsanız bir psikiyatrist ve psikologdan yardım almalısınız.

Duygusal yeme bozuklukları tedavi edilmediklerinde ilerleyen psikolojik rahatsızlıklara da yol açabilir. Stres, gerginlik, mutsuzluk, yeme bozukluğu, duygusal açlık, anksiyete, depresyon sarmalına girildiğinde tedavi uzayacak ve zorlaşacaktır. Tedavisinde ise psikoterapi, davranış terapisi, düzenli egzersizler ve gerekli vakalarda farmakoterapi de uygulanmaktadır.

Psikolog Funda Buharalı.